Na całym świecie w dniu 15 kwietnia obchodzony jest Dzień Trzeźwości, mający na celu celebrację dni wolnych od alkoholu oraz zwiększenie świadomości społecznej nt. powszechności uzależnienia od tej substancji.
W tym dniu Światowa Organizacja Zdrowia apeluje o rezygnację ze spożywania napojów alkoholowych. Jest to dobry moment by zastanowić się nad własnym i osób bliskich sposobem picia alkoholu. Chce tym samym zwrócić uwagę na problem alkoholizmu oraz zagrożeń zdrowotnych wynikających z nadużywania alkoholu. Według WHO alkohol znajduje się na trzecim miejscu wśród czynników ryzyka dla zdrowia populacji. Większe ryzyko niesie za sobą palenie tytoniu i nadciśnienie tętnicze. Ponad 60 rodzajów chorób i urazów ma związek ze spożywaniem alkoholu. Toksyczne działanie alkoholu etylowego i produktów jego przemiany powoduje zmiany chorobowe w układach:
- nerwowym: polineuropatia, zmiany zanikowe móżdżku i mózgu, zwyrodnienia w płatach czołowych, ubytek szarej substancji
- pokarmowym: przewlekłe stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej, przełyku, żołądka i dwunastnicy, zaburzenia perystaltyki jelit oraz upośledzenie wchłaniania, stany zapalne trzustki i wątroby (stłuszczenie, zwłóknienie i marskość)
- krążenia: nadciśnienie tętnicze, kardiomiopatia alkoholowa (zmiany zwyrodnieniowe włókien mięśnia sercowego, stłuszczenie i powiększenie serca
- oddechowym: przewlekłe zapalenie błony śluzowej tchawicy i oskrzeli. U osób nadużywających alkoholu 10-krotnie częściej występuje rak jamy ustnej, krtani oraz tchawicy
- moczowym: ostra niewydolność nerek, wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi i związane z tym objawy dny moczanowej (zapalenie stawów spowodowane gromadzeniem się złogów moczanowych)
- hormonalnym: nieprawidłowe wydzielanie testosteronu, zmniejszenie ruchliwości plemników i zniszczenie ich struktury. Hypogonadyzm i feminizacja u mężczyzn, u kobiet zaburzenia miesiączkowania, zanik jajników i maskulinizacja
Według danych Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych co ósmy dorosły Polak nie pije w ogóle alkoholu. Kilkanaście procent dorosłych Polaków spożywa alkohol problemowo. Szacuje się, że w grupie tej znajduje się ok. 900 tys. osób uzależnionych oraz ponad 2 mln osób pijących alkohol ryzykownie lub szkodliwie. Większość pijących spożywa alkohol w sposób, który nie powoduje negatywnych konsekwencji dla nich i dla osób z ich otoczenia. Choć alkohol jest trucizną i z punktu widzenia toksykologii każda ilość wypitego alkoholu jest ryzykowna, to jednak w większości przypadków spożywanie małych dawek alkoholu nie pociąga za sobą widocznych szkód zdrowotnych i konsekwencji społecznych.
Alkoholu nie powinni wcale pić:
- młodzi ludzie (ze względu na ryzyko poważnych zaburzeń rozwojowych)
- kobiety w ciąży i matki karmiące (z powodu ryzyka uszkodzenia płodu i negatywnego wpływu na zdrowie dziecka FAS)
- osoby chore, przyjmujące leki wchodzące w reakcje z alkoholem
- wszyscy, którzy znajdują się w okolicznościach wykluczających picie (kierując pojazdami, przebywając w pracy, w szkole, itp.)
- osoby, którym szkodzi każda, nawet najmniejsza, ilość alkoholu
Od 21 lutego 2023 r. obowiązują nowe przepisy kodeksu pracy (art. 221c–221h) dotyczące kontroli przez pracodawcę trzeźwości pracowników. Kontrola ta może dotyczyć zarówno obecności alkoholu w organizmie pracownika jak i innych substancji działających podobnie do alkoholu. W rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 16 lutego 2023 r. w sprawie badań na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika (Dziennik Ustaw z 20 lutego 2023 r., poz. 317) określono:
- warunki i metody przeprowadzania przez pracodawcę oraz przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego lub zlecanych przez ten organ badań na obecność w organizmie pracownika:
- alkoholu
- środków działających podobnie do alkoholu;
- sposób dokumentowania badań przeprowadzanych lub zlecanych przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego
- wykaz środków działających podobnie do alkoholu
Zgodnie z § 10 ww. rozporządzenia Ministra Zdrowia, środkami działającymi podobnie do alkoholu są:
- opioidy
- amfetamina i jej analogi
- kokaina
- kannabinoidy
- benzodiazepiny
Źródło:
https://www.parpa.pl/index.php/szkody-zdrowotne-i-uzaleznienie/szkody-zdrowotne
https://www.gov.pl/web/psse-staszow/15-kwiecien-swiatowy-dzien-trzezwosci